آشنایی با انواع جراحی های قلب
-پیوند عروق کرونری
پیوند عروق کرونری (Coronary Artery Bypass Grafting) به اختصار به آن CABG گفته میشود متداول‌ترین جراحی قلب است. در پیوند عروق کرونری گردش خون به قلب بهبود می‌یابد. جراح با استفاده از این روش افرادی را که دچار بیماری شدید عروق کرونری قلب هستند (CHD) درمان می‌نماید.
بیماری عروق کرونری قلب به وضعیتی گفته میشود که در آن یک ماده مومی شکل به نام پلاک در داخل عروق کرونری تشکیل میشود. عروق کرونری رگهایی هستند که خون غنی از اکسیژن را به قلب می‌رسانند. به مرور زمان پلاک تشکیل شده در این رگها ممکن است سخت شده و یا گسیخته شوند. پلاک سخت شده باعث باریک شدن عروق کرونری و کاهش جریان خون غنی از اکسیژن به قلب میشود. این وضعیت ممکن است باعث درد سینه یا ناراحتی به نام آنژین شود.
در صورتی که پلاک گسیخته شود، در سطح آن لخته خون ممکن است تشکیل شود. لخته خون در صورتی که بزرگ باشد ممکن است بخش عمده یا تمام مسیر خود را مسدود نماید. این وضعیت اولین عامل حمله قلبی است. به مرور زمان پلاک پاره شده سخت گشته و عروق کرونری را تنگ‌تر می‌نماید.
در پیوند عروق کرونری، یک رگ سالم از بدن ( از جنس شریان و یا ورید) به عروق کرونری انسداد یافته، متصل شده یا پیوند میشود. رگ پیوند شده از بخش مسدود شده عروق کرونری میان‌بر میشود تا مسیر جدیدی برای عبور خون غنی از اکسیژن به عضله قلب ایجاد شود. جراح ممکن است چندین رگ کرونری مسدود شده را در یک عمل جراحی بای پس کند.
-
آنژیوپلاستی کرونری
عمل عروق کرونری تنها راه درمان بیماری عروق کرونری قلب نیست. یک عمل غیر جراحی وجود دارد که در آن عروق کرونری باریک یا مسدود شده باز میشوند. به این کار آنژیوپلاستی کرونری یا مداخله عروقی زیر پوستی (percutaneous coronary intervention) گفته میشود. در آنژیوپلاستی کرونری یک شلنگ باریک انعطاف پذیر که در نوک آن یک بالن کوچک تعبیه شده است، در داخل رگ باد شده و اتساع می یابد تا پلاک را از دیواره رگ جدا نماید. با این روش دوباره جریان خون در رگ مسدود شده برقرار میشود.
در آنژیوپلاستی کرونری ممکن است یک لوله مشبکی به نام استنت در داخل رگ جایگذاری شود تا آن را باز نگه دارد. در صورتی که هر دو عمل نام برده قابل انجام باشد، پزشک درباره آن تصمیم گیری می‌نماید.
-رگ زایی مجدد با لیزر
باز کردن گرفتگی رگ یا رگ زایی مجدد با لیزر (Transmyocardial Laser Revascularization) که به اختصار به آن تی ام آر (TMR) گفته میشود، عمل جراحی است که برای درمان آنژین استفاده میشود. بازکردن گرفتگی رگ زمانی انجام میشود که هیچ یک از درمان‌های دیگر موفقیت آمیز نباشد. برای مثال در صورتی که پیش از این پیوند عروق کرونری انجام داده اید و نمی‌توانید مجدداً این کار را انجام دهید، ممکن است تی ام آر یکی از گزینه های موجود برای شما باشد. در برخی افراد ممکن است این عمل با پیوند عروق کرونری ترکیب شود. در صورتی که تی ام آر به تنهایی انجام شود، ممکن است عمل از طریق منفذ کوچکی در سینه صورت بگیرد. در حین باز کردن گرفتگی رگ، جراح از لیزر برای ایجاد کانال‌های کوچکی به عضله قلب و به محفظه پایینی سمت چپ قلب ( بطن چپ) استفاده میکند. هنوز کاملاً مشخص نیست چگونه این درمان باعث بهبود آنژین میشود. ( هنوز بیشتر تحقیقاتی است)
-ترمیم یا کاشت دریچه قلب
در قلب‌هایی که به خوبی کار می‌کنند، خون باید تنها در یک جهت جریان داشته باشد. دریچه‌های قلب این کار را امکان پذیر می‌سازند. دریچه قلب سالم به شکل دقیق و درستی باز و بسته میشود تا قلب بتواند خون را پمپاژ نماید.
هر دریچه قلب یک مجموعه زبانه یا فلپ به نام لَت (leaflet ) دارد. لتها باز میشوند تا به خون اجازه دهند از یک محفظه قلب به دیگری و یا به رگها وارد شود. سپس لتها محکم بسته میشوند تا مانع بازگشت خون شوند.
برای ترمیم لتهایی که کامل باز نمیشوند، جراحی قلب باید انجام شود. در شرایطی که لتها سفت یا ضخیم شده باشد یا به یکدیگر جوش خورده باشد، چنین اتفاقی رخ میدهد. در نتیجه جریان خون کافی از دریچه عبور نمی‌کند. همچنین برای ترمیم لتهایی که کامل بسته نمی‌شود جراحی قلب انجام میشود. این مشکل ممکن است باعث نشت یا بازگشت خون به محفظه های قلب شود. برای اصلاح این مشکلات جراح دریچه را ترمیم کرده و یا آن را با دریچه مصنوعی یا بیولوژی تعویض می‌نماید. دریچه بیولوژی از بافت قلب گاو یا انسان ساخته میشود و ممکن است شامل بخش‌های مصنوعی نیز باشد.
برای ترمیم دریچه ریوی و یا میترال که خیلی باریک شده است، متخصص قلب باید یک کاتتر از طریق یک رگ بزرگ خونی وارد بدن کرده و آن را به قلب برساند. کاتتر یک شلنگ باریک و انعطاف پذیر است که معمولاً در رأس آن یک دوربین کوچک تعبیه شده است. متخصص قلب انتهای کاتتر را داخل دریچه باریک شده قرار میدهد. سپس بالن کوچک نوک کاتتر را باد کرده و خالی میکند. با این کار دریچه باز شده و گردش خون در آن برقرار میشود. این رویکرد که تهاجمی‌تر از جراحی قلب باز است.
همچنین محققان روش‌های جدیدی را برای استفاده از کاتتر در سایر انواع جراحی‌های دریچه مورد ارزیابی قرار دادند. برای مثال ممکن است از کاتتر برای جایگذاری گیره در لت های دریچه میترال استفاده شود تا آن را در جای خود نگه دارد.
همچنین ممکن است از کاتتر برای تعویض دریچه آئورتی که دچار اشکال شده است، استفاده شود. برای این کار معمولاً کاتتر از طریق یک شریان در کشاله ران وارد بدن شده و به قلب می‌رسد.
در برخی موارد ممکن است جراحی برش کوچکی در سینه و بطن چپ ایجاد نماید. از طریق این برش کاتتر وارد قلب میشود.
در سر کاتتر یک بالن بدون باد تعبیه شده است و دریچه چین خورده در کنار آن قرار دارد. از بالا برای باز کردن دریچه جدید استفاده میشود.
در حال حاضر جراحی تعویض دریچه قلب یک عمل جراحی مرسوم برای افراد سالم است. با این حال ممکن است برای افرادی که دچار مشکلاتی هستند که باعث پر خطر شدن جراحی قلب باز در آنها میشود، جراحی با کاتتر گزینه مطمئن‌تری است.
-درمان آریتمی
آریتمی به وضعیتی گفته میشود که در آن آهنگ ضربان قلب دچار اشکال شده است. در آریتمی، قلب خیلی تند، خیلی کند و یا نامنظم می‌تپد. بسیاری از موارد آریتمی بی خطر هستند اما برخی از موارد آریتمی جدی یا حتی و مرگبار هستند. اگر آهنگ ضربان قلب غیر طبیعی باشد ممکن است قلب نتواند خون کافی به اندام‌ها برساند. در اثر عدم دریافت خون کافی، اکسیژن کافی به مغز، قلب و اندام‌های دیگر نمی‌رسد.
معمولاً دارو درمانی اولین خط درمانی آریتمی است. در صورتی که داروها مؤثر واقع شوند، ممکن است جراحی توصیه شود. برای مثال برای کاشت ضربان ساز (باتری قلب) یا دفیبریلاتور ممکن است جراحی صورت بگیرد.
ضربان ساز یا باتری قلب دستگاه کوچکی است که در زیر پوست سینه یا شکم جایگذاری میشود. سیم‌های باتری به محفظه های قلب متصل هستند. دستگاه با استفاده از پالس‌های الکتریکی کم انرژی، ضربان قلب را کنترل میکند.
دفیبریلاتور دستگاه کوچکی است که در زیر پوست شکم و سینه جایگذاری میشود. این دستگاه نیز با کمک سیم به قلب متصل میشود.در صورتی که دستگاه آریتمی خطرناک را حس نماید، شوک الکتریکی به قلب میدهد تا ضربان قلب طبیعی از سر گرفته شود.
یکی دیگر از درمان‌های آریتمی جراحی میز (maze ) است. از این روش جراحی برای درمان فیبریلاسیون دهلیزی که متداول‌ترین نوع آریتمی خطرناک است، استفاده میشود.
درمان‌های کم تهاجمی و ساده تری نیز ممکن است برای درمان فیبریلاسیون دهلیزی استفاده شود. این درمان‌ها با استفاده از حرارت زیادی یا سرمای شدید مانع ارسال سیگنال‌های الکتریکی غیر طبیعی در قلب میشوند.
-ترمیم آنوریسم
آنوریسم (Aneurysm ) یک برآمدگی بادکنکی شکل است که در دیواره سرخرگ یا عضله قلب وجود دارد. این برآمدگی در صورت تضعیف دیواره سرخرگ اتفاق می‌افتد. آنوریسم ممکن است باعث جدا شدن یک یا چند لایه از دیواره رگ شود. این تکه شدن دیواره رگ باعث خونریزی در داخل یا در امتداد لایه های دیواره رگ میشود.
آنوریسم در اکثر موارد در محفظه پایینی چپ قلب (بطن چپ) اتفاق می افتد. ترمیم آنوریسم شامل جراحی تعویض بخش تضعیف شده دیواره رگ یا قلب است.
-پیوند قلب
پیوند قلب یک عمل جراحی است که در آن قلب بیمار فرد برداشته شده و با یک قلب سالم از فرد اهدا کننده جایگزین میشود. بیشتر پیوندهای قلب در بیمارانی انجام میشود که در مرحله پایانی نارسایی قلبی قرار دارند. نارسایی قلبی وضعیتی است که در آن ضعیف شده یا آسیب دیده است، در نتیجه دیگر نمی‌توانند خون کافی متناسب با نیاز بدن پمپ نماید. مرحله پایانی نارسایی قلبی به این معنی است که وضعیت قلب به قدری خراب است که تمام درمان‌های دیگر بی نتیجه هستند.
بیمارانی که در لیست انتظار پیوند قلب قرار دارند، تحت درمان نارسایی قلبی و مشکلات دیگر پزشکی قرار می‌گیرند. ممکن است برای درمان این بیماران از دستگاه کمکی بطن و یا قلب مصنوعی بهره گرفته شود.
-جراحی جایگذاری دستگاه کمکی بطن و قلب مصنوعی
دستگاهی به نام VAD یک پمپ مکانیکی است که برای پشتیبانی از عملکرد قلب و گردش خون در افرادی که قلبشان ضعیف شده است، استفاده میشود. در صورتی که دچار نارسایی قلبی شده باشید و درمان‌ها مؤثر واقع نشده اند با در صورتی که در انتظار پیوند قلب هستید، ممکن است پزشک استفاده از این دستگاه را توصیه نماید. ممکن است بسته به وضعیت شما استفاده از VAD برای "مدت کوتاهی" برایتان در نظر گرفته شده یا لازم باشد چندین سال از آن استفاده کنید.
TAH دستگاهی است که جایگزین دو محفظه پایینی قلب (بطنها) میشود. در صورتی که به علت نارسایی قلبی در مرحله آخر، هر دو بطن قلب شما خوب کار نمی‌کنند، استفاده از این دستگاه برای شما مفید است.
جایگذاری هر دو دستگاه نام برده نیاز به جراحی قلب باز دارد.
رویکردهای جراحی
برای انجام جراحی در قلب از دو رویکرد اصلی جراحی قلب باز و جراحی قلب بدون نیاز به پمپ استفاده میشود. انتخاب رویکرد جراحی بستگی به مشکل قلبی بیمار، وضعیت سلامتی او و فاکتورهای دیگر دارد.
-جراحی قلب باز
جراحی قلب باز نوعی جراحی است که در آن برش بزرگی در سینه بیمار ایجاد میشود تا قفسه سینه باز شده و بر روی قلب جراحی انجام شود. جراحی باز به معنی باز کردن سینه است نه قلب. پزشک بسته به نوع جراحی ممکن است قلب را باز کند یا نه.
پس از باز کردن دنده ها که دسترسی به قلب ایجاد شد، بیمار به دستگاه بای پس قلب و ریه متصل میشود. این دستگاه عملکرد پمپاژ قلب را انجام داده و خون را از قلب به اندام‌ها می‌رساند. به این صورت پزشک می‌تواند برای فرد جراحی انجام دهد بدون این که نیاز باشد قلب بتپد و خون در آن جریان داشته باشد. از جراحی قلب باز برای پیوند عروق کرونری، تعمیر یا تعویض دریچه های قلب، درمان فیبریلاسیون دهلیزی، پیوند قلب و کاشت VAD و یا TAH استفاده میشود.
-جراحی قلب بدون نیاز به پمپ
در این نوع جراحی، نیازی به استفاده از پمپ نیست و قلب خود به تپیدن ادامه میدهد. این رویکرد همانند جراحی قلب باز معمولی است چرا که استخوان دنده باز میشود تا دسترسی به قلب ایجاد شود با این تفاوت که قلب از تپش نمی‌ایستد و نیازی به دستگاه بای پس قلب و ریه وجود ندارد.
جراحی قلب بدون نیاز به پمپ برای همه افراد مناسب نیست. پزشک بر اساس مشکل قلبی، سن، سلامت عمومی و فاکتورهای دیگری که ممکن است در جراحی تأثیر بگذارند، تصمیم گیری می‌نماید.
-جراحی قلب کم تهاجمی
در این روش پزشک برش کوچکی در کنار سینه بین دنده ها ایجاد میکند. این نوع جراحی ممکن است نیاز به دستگاه بای پس قلب و ریه داشته باشد یا بدون آن انجام شود. جراحی قلب کم تهاجمی برای انجام برخی از موارد بای‌پس و جراحی مِیز انجام میشود. همچنین برای ترمیم یا تعویض دریچه های قلب، کاشت ضربان ساز یا گرفتن رگ از بدن برای استفاده در پیوند عروق کرونری ممکن است از این روش استفاده شود.
در یک نوع جراحی کم تهاجمی قلب که در جراحی به کمک ربات متداول‌تر است، جراح با استفاده از کامپیوتر، ابزارهای جراحی در دست ربات را کنترل میکند. ابزارها از طریق برش کوچکی در سینه جایگذاری میشوند. این کار به پزشک امکان میدهد جراحی بسیار دقیق و پیچیده ای انجام دهد. جراح همیشه کنترل کامل بازوهای روبات را در دست داشته و ربات خود نمی‌تواند هیچ حرکتی داشته باشد.
منبع:
https://www.nhlbi.nih.gov/health/health-topics/topics/hs/types
نظری موجود نیست